Handige tips voor in de werkplaats: Remschijven controleren

Handige tips voor in de werkplaats: Remschijven controleren
Soms is het even zoeken, maar op veel remschijven staat de slijtagelimiet vermeld.

Over het vervangen van schijfremblokken hoeven we inmiddels niet meer na te denken in de werkplaats. Bij elk onderhoud aan een schijfremsysteem kijken we automatisch naar de conditie van de remblokken en weten we wat er moet gebeuren. Maar hoe zit het eigenlijk met de controle van de remschijven?

Onverwoestbaar

Stalen remschijven hebben onder normale omstandigheden een behoorlijk lange levensduur. Het remoppervlak van een remschijf verslijt maar minimaal in vergelijking met het remoppervlak van een aluminium velg. Omdat de slijtage aan de remschijf niet direct zichtbaar is, zoals bij remblokken of de remrand van een velg, is het verstandig om de dikte van de remschijf periodiek te meten.

Meten is weten

Als eerste is het belangrijk om de originele dikte van de remschijf te weten. Veel fabrikanten vermelden deze informatie op de schijf, al valt het op het kleine beschikbare oppervlak nog niet mee daar ruimte voor te vinden. Met een beetje geluk vind je ook de gegevens over de slijtagegrens. Het punt waarop de remschijf moet worden vervangen wordt soms aangegeven met een punt. De fabrikant maakt dan een klein putje in het remoppervlak. Als het remoppervlak gelijkligt met de bodem van het putje, betekent dit dat de schijf versleten is. Slijtage op deze manier beoordelen blijkt in de praktijk vaak wel lastig. Daarom is het beter om de dikte van de remschijf te meten.

Door de dikte van de remschijf nauwkeurig te meten met een dikte meter, kun je direct de slijtage bepalen.
Door de dikte van de remschijf nauwkeurig te meten met een dikte meter, kun je direct de slijtage bepalen.

1.8mm

Het grootste deel van de schijfremsystemen in onze werkplaats is ontworpen voor een remschijfdikte van 1.8mm (+/- 0.05mm). Deze systemen kun je niet opwaarderen met een dikkere remschijf, want dan kom je in de problemen met de beperkte ruimte tussen de remzuigers en de bediening. Wanneer de gespecificeerde dikte van het schijfremsysteem 1.8mm is, mag de remschijf alleen worden vervangen voor een exemplaar met dezelfde dikte.

Om te bepalen of het punt van vervangen is bereikt, is het raadzaam een slijtage aan te houden van 0.2mm vanaf de originele dikte. Het meten van de dikte doe je in het midden van het remoppervlak van de remschijf. Om dit nauwkeurig te doen, gebruik je een diktemeter. Met een schuifmaat kan het ook, maar er bestaat dan een kans dat je de buitenrand meet. Bij twijfel over de gelijkmatigheid van de slijtage van het remschijfoppervlak geeft het remblokoppervlak vaak een goede indicatie. De aftekening op het remblokoppervlak laat duidelijk zien waar het contact met de remschijf heeft plaatsgevonden. Blijkt deze niet optimaal, dan moet dat in orde worden gemaakt voordat de nieuwe remschijf in gebruik wordt genomen.

Voor het bepalen van de remschijfdikte kun je ook een speciaal maatkaliber gebruiken, of een schuifmaat. Bij beide gereedschappen wordt de meting wel onnauwkeurig, op het moment dat een remschijf ongelijkmatig is afgesleten en er een dikkere rand aan de buitendiameter is ontstaan.
Voor het bepalen van de remschijfdikte kun je ook een speciaal maatkaliber gebruiken, of een schuifmaat. Bij beide gereedschappen wordt de meting wel onnauwkeurig, op het moment dat een remschijf ongelijkmatig is afgesleten en er een dikkere rand aan de buitendiameter is ontstaan.

Overige kenmerken

De uitspraak 'vroeger was alles beter' gaat voor remschijven niet op. Natuurlijk remt een 1.8mm dikke 160mm remschijf voor veel systemen prima. En met de montage met zes boutjes is ook niks mis. Maar er zit ook een grens aan de maatvoering waar we ooit mee zijn begonnen. Zwaardere/snellere fietsen hebben nu eenmaal krachtigere remmen nodig en daar horen grotere remschijven bij.

Nu bleef het niet alleen bij het toevoegen van meerdere remschijfdiameters om voor elk type fiets de gewenste remkracht te bereiken. Toonaangevende remsysteemfabrikanten zoals Magura en Tektro/TRP specificeren ook andere remschijfdiktes dan de standaarddikte van 1.8mm. Houd er daarom rekening mee dat Magura werkt met remschijven van 2mm en Tektro/TRP met schijven van 2.3mm voor een aantal remsystemen.

De slijtagelimiet ligt dan respectievelijk bij 1.8mm voor de Magura-schijf en 2.1mm voor die van Tektro/TRP. Tijdens het selecteren van een nieuwe, vervangende remschijf is het dan zaak om naast de diameter, dikte, aansluiting, ook nog te kijken of er een opname voor een magneet nodig is. Met sommige E-bike systemen zien we dat de magneet voor de snelheid sensor een plaatsje heeft gevonden op de remschijf. Bij de nieuwe remschijf moet deze voorziening dan ook aanwezig zijn.

Met een meetklok controleer je of de uitwijking/slinger binnen de tolerantie van 0.3mm blijft.
Met een meetklok controleer je of de uitwijking/slinger binnen de tolerantie van 0.3mm blijft.

Slinger

Naast de slijtage door het gebruik, kan een remschijf ook beschadigt raken doordat er een slag in komt. Een kleine botsing met de remschijf veroorzaakt vaak al een onherstelbare slinger in het geheel. Met alle remschijf richtgereedschappen die worden aangeboden, zou je haast denken, dat een remschijf zich makkelijk laat richten, maar in de praktijk valt dit behoorlijk tegen. Het materiaal van een remschijf laat zich namelijk zeer moeilijk richten. Met het nodige gevoel en na veel oefenen, lukt het soms om een kleine correctie uittevoeren, maar meestal krijg je het nooit optimaal. Belangrijk om te weten is dat de toegestane afwijking 0.3mm is.

Zodra een remschijf buiten deze tolerantie valt, is de kans groot dat de rem continue aanloopt en niet af te stellen is. De enige goede manier om te controleren of de remschijf geen slagen vertoont, is door deze te meten met een meetklok. Het meest voor de hand liggend is om daar de meetklok voor te gebruiken die op een professionele wielrichtbok zit. De armconstructie voor het meten van de zijdelingse slag met een meetklok, laat zich ook makkelijk verstellen naar de positie van de remschijf. Wel kan het soms makkelijker zijn om de remschijf voor de meting op een losse voornaaf te plaatsen. Op deze manier kun je dan ook de kant van de remschijf meten die aan de spaakkant zit.

Soms is het even zoeken, maar op veel remschijven staat de slijtagelimiet vermeld.

Een remschijf met slag is maar zelden volledig te richten. Vervangen voor nieuw is in veel gevallen de beste keuze.
Een remschijf met slag is maar zelden volledig te richten. Vervangen voor nieuw is in veel gevallen de beste keuze.