Helmplicht en volksgezondheid: BLOG BOVAG-voorzitter Maarten Akkers

Helmplicht en volksgezondheid: BLOG BOVAG-voorzitter Maarten Akkers
Maarten Akkers geeft als voorzitter BOVAG Fietsbedrijven zijn mening over zaken die spelen in de tweewielerbranche.

Een arts betoogde onlangs in zijn proefschrift dat het dragen van een fietshelm 7.500 gevallen van hoofd- en hersenletsel per jaar voorkomt. Dat komt neer op 'een halvering van hersentrauma's na een valpartij met de fiets'. Indrukwekkende cijfers, zondermeer.

De arts putte uit data over de periode 1998 tot 2012 voor wat betreft hersenletsel bij senioren (ongeacht de oorzaak overigens); meer recente gegevens dan die van 9 jaar geleden waren helaas niet beschikbaar voor dit belangrijke onderzoek. Vanwege de populariteit van de e-bike onder senioren werd een verdere opwaartse lijn aangenomen.

Oorzaak hersenletsel kan ook klussen in huis zijn

De belangrijkste conclusie in het begeleidende persbericht vond ik dat het aantal ‘jongere’ slachtoffers (onder de 65) met hersenletsel - de termen hoofdletsel en hersenletsel werden in het stuk door elkaar gebruikt - sterk was afgenomen en dat het aandeel 65-plussers in voornoemde periode was toegenomen van 34 tot 63%. Hoewel dat percentage dan ineens weer betrekking had op sterfgevallen en niet specifiek ging over de gevolgen van fietsongevallen. Klussen in en om het huis kon ook nog een oorzaak zijn.


Deze BLOGS moet je ook even lezen:


Waarom geen helm bij klussen?

Enfin, het pleidooi van de arts was om helmplicht in overweging te nemen. En dan dus niet alleen voor senioren, die hij als de allergrootste risicogroep betitelt. Bij het skiën is een helm intussen ook de normaalste zaak van de wereld, zo betoogt hij (en bij het wielrennen volgens mij ook). In tegenstelling tot een fiets gebruik je ski’s echter puur recreatief en niet voor alledaagse bezigheden zoals woon-/werkverkeer. Maar dat geheel terzijde. “We onderschatten het risico van fietsen”, zegt de arts. En: “Ook gezien de hoge kosten die dat leed veroorzaakt, is het belangrijk om te investeren in preventie.” Een helm tijdens het klussen adviseert hij overigens niet.

Nadeel van de helmplicht is dat mensen minder gaan fietsen”

Meer dan helft gaat minder fietsen bij helmplicht

Nu verkopen wij in onze winkels maar al te graag niet alleen fietsen, maar ook accessoires, zoals helmen. Dus ik juich uit dat oogpunt alleen maar toe dat de interesse daarvoor toeneemt. Mét fietshelm is veiliger dan zonder fietshelm, dat staat buiten kijf. Er blijkt echter ook een belangrijk nadeel te zijn. In Nieuw-Zeeland is namelijk ook ooit een helmplicht ingevoerd en als gevolg daarvan nam het aantal fietsers af met 51%. Meer dan de helft! En dan hebben we het over Nieuw-Zeeland en niet ons eigen landje, waar het de normaalste zaak van de wereld is om voor elk wissewasje op de fiets te stappen. Ook naar gelegenheden waarvoor velen het bijvoorbeeld belangrijk vinden dat je haar goed blijft zitten. Werk, school, restaurant, om maar eens iets te noemen.

Minder fietsen betekent minder bewegen

De helft minder fietsen betekent onherroepelijk meer autorijden en dus stil zitten in plaats van bewegen. Dát noem ik pas een risico waar we voor moeten waarschuwen. Ook met hoge kosten, als gevolg van bijvoorbeeld obesitas en luchtverontreiniging. Laten we voortaan bij dit soort onderzoeken goed de balans in acht nemen en in dit geval dus kijken hoe we helmgebruik bij risicogroepen kunnen stimuleren, zonder dat het algehele fietsgebruik afneemt. Want dat laatste zou een regelrechte ramp voor de Nederlandse volksgezondheid zijn. En als we Nederland op termijn als vanzelf aan de fietshelm willen krijgen, is het wellicht een idee om een eventuele verplichting alleen voor basisschooljeugd te laten gelden. Die raken er dan waarschijnlijk zo aan gewend dat ze de helm daarna ook blijven dragen.