De gemiddelde snelheid van fietsers is gestegen. Door de grote verscheidenheid aan fietsen – van omafietsen tot e-bikes, bakfietsen en fatbikes – ontstaan er flinke tempoverschillen. “We zitten in een overgangsfase,” zegt verkeerspsycholoog Dicke-Ogenia. “We zien een fietser aankomen, maar onderschatten vaak diens snelheid, wat tot fouten leidt.” Tijdens de spits wordt het extra belangrijk om voldoende afstand te houden, vooral omdat fietsers door de hogere snelheden vaker achter elkaar rijden. “Bij hogere snelheid moet je sneller reageren, en dat lukt niet altijd op tijd. Zo ontstaan ongelukken.”
Doet de overheid genoeg om de fietsinfrastructuur aan te passen?
“De overheid wil wel, maar dat is niet zomaar geregeld – en bovendien duur,” stelt Dicke-Ogenia. “Er is veel aandacht voor het zoeken naar de juiste plek voor verschillende soorten fietsen, vooral in stedelijke gebieden. Maar oplossingen zijn vaak lastig te realiseren. Op korte termijn verandert er weinig aan de infrastructuur en handhaving is ook lastig. Fietsers zijn dus grotendeels afhankelijk van het gedrag van hun medeweggebruikers – en die kiezen vaak voor zichzelf.”
Bredere fietspaden zouden kunnen helpen, is er onderzoek of een breder fietspad helpt om minder fietsongevallen te krijgen?
“Dat niet maar je kunt wel redeneren dat het helpt. Zeker met de huidige snelheidsverschillen moet je zorgen dat er voldoende ruimte is. Maar er is ook een nadeel: als een fietspad breder is, gaan vooral jongeren met z’n drieën naast elkaar fietsen en dat zorgt ook weer voor problemen.”
Wat kan de drukte op het fietspad verlichten?
Volgens Dicke-Ogenia is oplettendheid cruciaal. “Fietsers zijn het niet gewend om rekening te houden met elkaar. Toen iedereen ongeveer even snel ging, was dat geen probleem. Nu de snelheid en drukte toenemen, is aanpassingsvermogen nodig. Geef elkaar letterlijk en figuurlijk meer ruimte, anders komt de verkeersveiligheid in het gedrang.” Obstakels zoals paaltjes of overgangen naar de berm vormen bij hoge snelheid bovendien een groter risico, doordat er minder tijd is om te reageren. "Hierdoor neemt de kans op een eenzijdig ongeluk toe.”
Zijn er oplossingen te bedenken waardoor je fietsers kunt helpen veiliger te rijden?
“Een hogere snelheid vraagt om gedragsverandering. We moeten fietsers leren dat het niet normaal is om met 25 kilometer per uur een rotonde op te rijden zonder achterom te kijken wat er van de andere kant komt. Denk aan slimme oplossingen, zoals een fietsbel die rood licht geeft als je een kruising nadert en groen licht als de situatie veilig is. De bel waarschuwt zo voor drukke momenten zodat de fietser kan leren wanneer je een beetje rekening met elkaar moet houden.”
